Roedd y castell, cyn gartref yr Arglwydd Penrhyn, perchennog chwarel y Penrhyn, ar un adeg yn gysylltiedig ag un o’r anghydfodau diwydiannol hwyaf erioed yn hanes Prydain. Ym 1900, arweiniodd gwrthdaro rhwng yr Arglwydd Penrhyn a chwarelwyr Bethesda at streic chwerw a barodd am dair blynedd. Mae’r castell bellach yn eiddo i’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol ac ystyriwyd bod lansio’r llyfr yn y lleoliad hwn yn weithred o gymodi drwy ddwyn ynghyd dreftadaeth y castell a’r cymunedau o’i gwmpas.
Croesawyd pawb gan Dr Eurwyn Wiliam, Cadeirydd y
Comisiwn Brenhinol.
|
Arweiniwyd y lansiad gan Bethan Jones Parry o Gyngor Gwynedd a chafwyd gair o groeso gan Dr Eurwyn Wiliam (Cadeirydd y Comisiwn Brenhinol) ac araith fer gan yr awdur, Dr David Gwyn. Cafwyd cyfraniad arbennig ac arwyddocaol gan yr actor John Ogwen, a anwyd ac a fagwyd ym Methesda, a fu’n darllen rhannau o’r llyfr, a dilynwyd hyn gan ddatganiad gwych gan ddisgyblion Canolfan Gerdd William Mathias (http://www.cgwm.org.uk/eng/ ).
Yr actor John Ogwen yn darllen o’r llyfr. |
Gan fod y llyfr yn gwneud cyfraniad o bwys i’r enwebiad datblygol ar gyfer Statws Treftadaeth Byd i Ddiwydiant Llechi Gogledd Cymru, daeth y lansiad i ben gydag areithiau gan Mandy Williams-Davies, un o Gynghorwyr Cyngor Gwynedd a Chadeirydd Grŵp Llywio’r cais, a Syr Neil Cossons, awdurdod blaenllaw ar dreftadaeth ddiwydiannol a threftadaeth byd.
Mae fersiynau Saesneg a Chymraeg o’r llyfr ar gael:
Llechi Cymru: Archaeoleg a Hanes (ISBN: 978-1871184-52-5)
Welsh Slate: Archaeology and History of an Industry (ISBN: 978-1871184-51-8).
Llyfrau fformat mawr yw’r rhain yn cynnwys 291 o dudalennau a 243 o ddarluniau o ansawdd uchel. Y gost yw £45, neu £40.50 yn unig i Gyfeillion y Comisiwn.
Fel rhan o’r Ŵyl Archaeoleg, bydd Dr David Gwyn yn rhoi sgwrs am y llyfr yn swyddfeydd y Comisiwn Brenhinol yn Aberystwyth ar 15 Gorffennaf 2015, o 4:30pm tan 7:00pm. Fe’ch cynghorir i drefnu’ch lle. Estynnir croeso cynnes i bawb.
I gael mwy o fanylion cysylltwch â’r Comisiwn Brenhinol ar 01970 621200, chc.cymru@cbhc.gov.uk.
Gellir gweld lluniau pellach o’r lansiad ar ein tudalen Facebook https://www.facebook.com/#!/pages/Royal-Commission-on-the-Ancient-and-Historical-Monuments-of-Wales/146120328739808
Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn a thanysgrifiwch!
Rydym hefyd ar gael ar:
Twitter Hashtag: #RCAHMWales