Swyddi Tanysgrifio i Swyddi Blog Treftadaeth Cymru News      Pob Sylw Tanysgrifio i Heritage of Wales Sylwadau Blog Newyddion     English

Tuesday 30 April 2013

Recording Interesting Features at Goetre Isaf Nr Bangor





Our People’s Collection Wales event at Bangor Museum in March resulted in a recent follow-up visit by Nikki and myself to a nearby farmstead, Goetre Isaf near Bangor, to record interesting features there. These included rows of bee-boles, a carved slate fireplace surround, a horse-gin, chairs from the investiture of Prince Charles in 1969, and an early ‘vertical drop’ toilet among other treasures. Here’s a taster - to see the rest, visit the collection on People’s Collection Wales.

                  
This row of bee-boles is a series of slate-topped recesses set in an outside stone wall at Goetre Isaf. Small bee skeps or straw hives were placed inside to protect them from wind and rain. Bee-boles like these were widely used before the invention of modern bee-hives.


This beautiful hand-carved slate fireplace was saved from destruction at Bethesda and has been re-used at Geotre isaf. Slate carving such as this, now recognised as a special form of Folk Art, often included names and dates, concentric circles and motifs such as plants, birds and animals. This example commemorates the marriage of John and Elinor Parry, Bethesda, 3 May 1836. An excellent site which explores the history of slate carving in North Wales can be found on the Friends of Gwynedd Museum website where many other examples are shown.

To see the other features recorded at Goetre Isaf visit the collection on People’s Collection Wales.

If you have more information on any of these features, or have photographs of your own, why not add them to the growing collection on People’s Collection Wales?

By: Helen Rowe, People's Collection Wales Officer


Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Friday 26 April 2013

Dolbelydr: Penwythnos Agored, 26-29 Ebrill





Llun o du allan Dolbelydr a dynnwyd gan y Comisiwn Brenhinol ym 1950.
Mae Dolbelydr, ger Llanelwy, ar agor i’r cyhoedd y penwythnos hwn, 26-29 Ebrill, a chynhelir arddangosiadau Caligraffeg ar Ddydd Sadwrn y 27ain a Dydd Sul yr 28ain. Cafodd Dolbelydr, sy’n eiddo i’r Landmark Trust bellach, ei adfer yn llwyr yn 2003. Mae’r adeilad, gyda’i simneiau talcen uchel a’i waliau gwyngalchog, yn enghraifft ysblennydd o dŷ bonedd lloriog o’r unfed ganrif ar bymtheg. Yn y bedwaredd ganrif ar ddeg roedd Dolbelydr yn gartref i gangen o’r teulu Salusbury o Leweni, ac yn ddiweddarach i Henry Salesbury (1561-1632/7), y gramadegydd o Gymro a ysgrifennodd ei "Grammatica Britannica" yno ym 1593. Mae’n debyg mai iddo ef y cafodd yr adeilad presennol ei adeiladu. Bu’r tŷ yn ffermdy gyda thenant drwy gydol y ddeunawfed ganrif a’r bedwaredd ganrif ar bymtheg, ond bu’n wag o 1910 hyd nes iddo gael ei adfer gan y Landmark Trust. Gall y rheiny sydd â diddordeb ym mhensaernïaeth yr adeilad weld adluniadau yn Houses of the Welsh Countryside, tudalen 246, ffigur 137. Mae cyfoeth o wybodaeth yng Nghofnod Henebion Cenedlaethol Cymru – 74 o Gofnodion Casgliad – am y tŷ pwysig hwn sydd, ar sail blwyddgylchau, wedi cael ei ddyddio i oddeutu 1578, a chafodd ei gofnodi gan ymchwilwyr y Comisiwn Brenhinol ym 1950 a 1999. Mae llawer o ddelweddau ar gael ar Coflein erbyn hyn.

Golwg manwl o ddrws yn Nolbelydr, yn dangos agen y bar tynnu.

Coflein - Darganfod ein gorffennol ar-lein
Coflein yw cronfa ddata ar-lein Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru (CHCC), y casgliad cenedlaethol o wybodaeth am amgylchedd hanesyddol Cymru.
   
Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Thursday 25 April 2013

Y PLAS – fedrwch chi fyw yn 1910?






Cyfres deledu newydd sbon ar S4C ym mis Medi 2013…

Mae cynhyrchwyr ‘Coal House’ a ‘Snowdonia 1890’ nawr am roi’r cyfle i CHI deithio yn ôl mewn amser i brofi bywyd unigryw mewn plasty crand Cymreig yn 1910.

Rydym yn chwilio am unigolion a theuluoedd o bob oed i fyw a gweithio mewn Plasty bendigedig am 3 wythnos ym mis Medi eleni. Ai chi fydd y bwtler, y cogydd, y forwyn, teulu’r ffermdy….neu hyd yn oed y Sgweier a’i wraig?! Bydd eich bywyd yn Y Plas yn golygu gwisgo, gweithio, bwyta a chwarae yn union fel yr oedd hi yn 1910, a bydd ein camerau ni yn dilyn bob cam ar gyfer cyfres uchelgeisiol ar S4C yn yr hydref.

Efallai eich bod wedi dwli ar y dramáu sy’n rhoi blas ar fywyd ‘upstairs/downstairs’, neu efallai bod perthynas wedi byw neu weithio mewn plasty yn y gorffennol. Nawr dyma’ch cyfle chi i gamu i draed ein cyndeidiau am brofiad bythgofiadwy ddaw a’n hanes ni’n fyw.

Am ffurflen gais, cysylltwch â’r tîm cynhyrchu ar yplas@yplas.tv neu 029 20 671540.

Dyddiad Cau: 13 o Fai 2013.

Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Wednesday 24 April 2013

Gweledigaethau o Le - Ŵyl Bensaernïaeth Cymru





Un o'r rhai cyntaf i weld yr arddangosfa.

Mae’r arddangosfa Gweledigaethau o Le, cyfraniad y Comisiwn Brenhinol i Ŵyl Bensaernïaeth Cymru, menter ar y cyd rhwng Cangen Canolbarth Cymru o Gymdeithas Frenhinol y Penseiri yng Nghymru a Chanolfan y Celfyddydau, Aberystwyth, bellach yn cael ei harddangos ar brif lefel y Ganolfan. Mae’r paneli’n adrodd hanes cofnodi aneddiadau cynlluniedig yng Nghymru. Mae’r arddangosfa’n ymdrin â Mudiad y Gardd-Bentref, Tai Parod Casnewydd, Herbert Luck North: Pensaer Celfyddyd a Chrefft, John Nash a’r Pictiwrésg, ac Eco-dai ac fe’i hategir gan ddelweddau trawiadol o Gofnod Henebion Cenedlaethol Cymru, y mae llawer ohonynt ar gael ar Coflein.

Bydd yr arddangosfa ar agor bob dydd hyd 4 Mai, 2013.

Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Monday 22 April 2013

Cyfle i’r Cyhoedd Weld Tapestri Big Pit o 1 Mai





Tapestri Big Pit. Hawlfraint: Mad Mountain Stitchers

Bydd y tapestri anhygoel o Big Pit, Blaenafon, a grëwyd y llynedd gan y Mad Mountain Stitchers ac a gafodd sylw ym mlog Treftadaeth Cymru ym mis Medi, yn cael ei arddangos yn Big Pit o 1 Mai 2013. Gan ddefnyddio nifer o wahanol ddefnyddiau a thechnegau hynod o greadigol, bu Margitta Davis, Ann Notley, Penny Turnbull, Milli Stein a Jan Winstanley wrthi am ddwy flynedd yn creu’r tapestri rhyfeddol a dyfeisgar hwn, gan fanteisio ar ddelweddau o Gofnod Henebion Cenedlaethol Cymru ac, yn arbennig, lluniau o gasgliad John Cornwell.

  
Chwith: Twnnel cysylltiol rhwng Gwaelod y Pwll a Bwa’r Afon. NPRN 433 (Gasgliad John Cornwell)
De: Y gweithfeydd o’r bedwaredd ganrif ar bymtheg ym Mhyllau Coety. NPRN 433 (Gasgliad John Cornwell)

Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru (CHCC) sy’n dal y casgliad cenedlaethol o wybodaeth am amgylchedd hanesyddol Cymru o’r cyfnodau cynharaf hyd heddiw. Ceir yn y casgliadau bron 2,000,000 o ffotograffau, mwy na 125,000 o luniadau, 32,000 a rhagor o fapiau wedi’u harchifo, a mwy na 530,000 o dudalennau o destun ac adroddiadau. Mae mwy a mwy o’r deunydd hwn ar gael ar Coflein, ein cronfa ddata ar-lein. Yn ogystal, mae’r Comisiwn Brenhinol yn croesawu ymholiadau am ei gasgliadau ac yn cynnig gwasanaeth ymholiadau am ddim i’r cyhoedd.

Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Friday 19 April 2013

Dyma’r Bont Dramffordd Cyntaf yng Nghymru, ac un o’r rhai Hynaf yn y Byd





Camlas Kymer a Phont Dramffordd Pwll-y-Llygod

Arolwg ar y gweill, pont dramffordd Pwll-y-Llygod
©Hawlfraint y Goron. NPRN 43100, DS2013_139_001
Camlas Kymer, a adeiladwyd gan Thomas Kymer rhwng 1766 a 1768, yw’r gamlas hynaf yng Nghymru. Roedd y gamlas yn 4.8 cilometr o hyd ac fe’i defnyddid i gludo nwyddau o gyfres o lofeydd glo caled a chwareli calchfaen ar hyd dyffryn Gwendraeth Fawr i gei yng Nghydweli. Roedd terfynfa’r gamlas ym Mhwll-y-Llygod, ac yn y fan hyn roedd tramffordd yn cysylltu â hi o Lofa Carwe. Mae’r dramffordd hon yn croesi’r afon yn gyfagos â’r gamlas, a bu’r Comisiwn Brenhinol yn rhoi sylw manwl yn ddiweddar i’r bont. Yn heneb gofrestredig bwysig, dyma’r bont dramffordd hynaf yng Nghymru ac un o’r rhai hynaf yn y byd.

Yn sgil cais gan Cadw, bu ymchwilwyr y Comisiwn Brenhinol yn archwilio’r bont yn ofalus. Cafodd yr adeiladwaith ei ddifrodi gan lifogydd diweddar ac i hwyluso’r gwaith atgyweirio bu’n rhaid gwneud arolwg trylwyr. Gan ddefnyddio sganio laser a thechnoleg gorsaf gyflawn, mae cofnod tri dimensiwn manwl o’r bont wedi’i wneud. Bydd y data, ynghyd â’r cynlluniau a golygon a gynhyrchwyd, yn cael eu cadw yn archif Cofnod Henebion Cenedlaethol Cymru.

Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Wednesday 17 April 2013

Piloting the Internet - Carmarthen Edition






Last month Britain from Above made its presence felt in not one but two locations in Carmarthen! Starting with the Tourism students from University of Wales, Trinity St David Carmarthen campus, the students explored the project and using the big screen projector in the classroom they looked at various locations around England and Wales― Cardigan and Reading being particularly popular. They also had the opportunity to look at some large prints of the collection as well as more recent prints from the Royal Commission’s archive taken by aerial investigator, Dr Toby Driver. The students were impressed by both the differences and similarities they could identify between the aerial photographs ― the result of the eighty-year time gap between them. Everyone seemed inspired by the project, and several of the third-year students enthused about how it would become a valuable resource for some of their future planning modules, and how they would be able to use the images as information to fuel or theme tours and guided walks around areas of the British Isles.
 

Later on in the day, we moved across town where residents from the local community came along to hear about the project for the first time. They were astonished by the range of the collection and the quality of the images. After hearing about the project and seeing the remarkable collection, they were all keen to log in and get started! Once registered, most people started their investigation of the site, some referring to the step-by-step guides when they reached an unfamiliar part. The group quickly started adding their own tags and comments. One lady commented that she was sure she had become addicted as she and the others started pointing out excitedly half-forgotten buildings. Another happy tagger said that one of the houses was her great-grandmother’s house which she used to visit as a very small girl.

Both groups seemed to really enjoy what the project had to offer; the students and members of the community alike were keen to make use of it as a research resource; the latter group delighting in the memories it brought back. The group really embraced and made the most of a lovely afternoon trip down memory lane.  Several of them are keen to become more involved in the project in a research capacity, and this will be exciting to develop!

Explore: Britain from Above website.

By: Natasha Scullion, Britain from Above Activity Officer, Wales.

Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Friday 12 April 2013

Peilota’r Rhyngrwyd ‘Cael y gorau o Brydain oddi Fry’






Digwyddiad Am Ddim, Croeso i Bawb!

Dydd Gwener 26 Ebrill 2013, 10am-4pm
Llyfrgell y Drenewydd, sgwrs: 11am, 1pm a 3pm

Dewch i ddarganfod yr adnodd ar-lein gwych hwn sy’n dangos casgliad o awyrluniau, sydd heb eu gweld o’r blaen, o Gymru, yr Alban a Lloegr o oes yr arloeswyr hedfan. Mae’r casgliad yn cwmpasu’r blynyddoedd o 1919 i 1953, cyfnod pan oedd tirwedd gwledydd Prydain yn cael ei gweddnewid ar raddfa fawr.

Fe fydd tair sgwrs ar hanes y casgliad a’r prosiect ei hun yn ystod y dydd am 11am, 1pm a 3pm, ond bydd croeso i bawb alw i mewn ar unrhyw adeg a darganfod mwy drwy siarad â’r Swyddog Gweithgareddau Prydain Oddi Fry a rhoi cynnig ar y wefan ei hun, fel rhan o wythnos Gwanwyn Ar-lein Digital Unite.

Llyfrgell y Drenewydd, Lôn y Parc, Y Drenewydd, Powys, SY16
1EJ. Ffôn: 01686 626934

I gael gwybod mwy, ewch i: www.prydainoddifry.org.uk
Twitter: @AboveBritain

Natasha Scullion, Swyddog Gweithgareddau Prydain Oddi Fry, Cymru.
e-bost: natasha.scullion@cbhc.gov.uk
Ffôn: 01970 621200
Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

Tuesday 9 April 2013

Then and Now - Slate-trade Hulks at Caernarvon





It began with a public inquiry about imagery for Caernarvon Castle, but it triggered a visual memory with Cheryl Griffiths, the Royal Commission’s longest serving member of staff, of historic photographs she had seen in the Industrial Archaeology Collections.

This wonderful series of images shows the former Slate Quay on the River Seiont. The old landing point for the Castle was developed around 1817. With the coming of the Nantlle Railway in 1825-8, which brought slate from various quarries to the harbour, the mouth of the Seiont was turned into an even busier place.

Slate Quay Caernarfon, DI2013_0093.
Maritime Officer, Deanna Groom, set out to try and recreate the view - ‘I was actually too far south along the bank... and there they were. Two really quite substantial wooden vessels, which I feel certain must have been engaged in the slate trade at sometime. The Harbour Master at Caernarvon, Richard Jones, believes that the vessel on the western bank was called the LILLY, but we’d love to hear from local people who may know more about them’.

What do you know about these vessels?
Tanysgrifiwch i Newyddion Treftadaeth Cymru a chofrestrwch ar gyfer yr RSS porthiant llawn: cliciwch y botwm RSS hwn Subscribe to Heritage of Wales News Blog Posts a thanysgrifiwch!

Rydym hefyd ar gael ar: Facebook Twitter Flickr
Twitter Hashtag: #RCAHMWales

Share this post:

LinkWithin